Παθογόνοι μικροοργανισμοί: οι ιοί
Ιοί, Photo by Fusion Medical Animation on Unsplash
Η πιο χαρακτηριστική ομάδα παθογόνων μικροοργανισμών, οι ιοί, αποτελούν μία ασυνήθιστη περίπτωση οργάνωσης έμβιας ύλης. Αρκετοί επιστήμονες δεν τους θεωρούν οργανισμούς, καθώς εκδηλώνουν χαρακτηριστικά της ζωής μόνο στην περίπτωση που παρασιτούν σε κύτταρα.
- Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των ιών είναι η απουσία κυτταρικής οργάνωσης.
- Αποτελούνται από ένα μόριο νουκλεϊκού οξέως (DNA ή RNA) που περιβάλλεται από πολλά μόρια μιας ή διαφορετικών πρωτεϊνών, την πρωτεϊνική κάψα. Μερικοί ιοί περιέχουν και λίγα ένζυμα.
- Οι μεγαλύτεροι ιοί έχουν το μέγεθος του μικρότερου προκαρυωτικού κυττάρου και μπορούμε να τους δούμε μόνο με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Το σχήμα τους μπορεί να είναι σφαιρικό, νηματοειδές ή με προεξοχές.
- Είναι ανενεργοί έξω από το κύτταρο-ξενιστή και είναι ανίκανοι να αναπαραχθούν μόνοι τους. Αναπαράγονται μόνο αν χρησιμοποιήσουν τους μηχανισμούς του κατάλληλου κυττάρου. Όταν ένας ιός εισέρχεται σε ένα κύτταρο το χρησιμοποιεί για να συνθέσει τα δικά του συστατικά και το κάνει άθελά του «εργοστάσιο παραγωγής» νέων ιών.
- Οι ιοί είναι εξαιρετικά εξειδικευμένοι.
- Ανάλογα με τα κύτταρα στα οποία παρασιτούν κατατάσσονται, σε ιούς βακτηρίων ή βακτηριοφάγους, σε ιούς των φυτών και σε ιούς των ζώων.
- Ασθένειες που προκαλούνται από ιούς είναι το κοινό κρυολόγημα, η ιλαρά, η ανεμοβλογιά, η ερυθρά και η παρωτίτιδα. Άλλες ιογενείς ασθένειες συχνά θανατηφόρες είναι οι ηπατίτιδες που προσβάλουν τα κύτταρα Ορισμένοι ιοί προκαλούν επιπλοκές που δημιουργούν πρόβλημα στη ζωή του οργανισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κορωνοϊός SARS-CoV‑2 που προκαλεί την ασθένεια covid-19.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΙΩΝ
