«Lucy», ένα διαμάντι στον ουρανό...

Δια­βά­ζο­ντας πρώ­τη φορά για την Lucy, μου ήρθε στο νου το «Μαγι­κό Λυχνά­ρι του Αλα­ντίν», όπου το λυχνά­ρι έπρε­πε να το πάρει κάποιος με αδα­μά­ντι­νο χαρα­κτή­ρα και καθα­ρή ψυχή. Ίσως όχι και τόσο άτο­πο, μιας και… τα μυστή­ρια του κόσμου μοιά­ζουν να συνα­ντώ­νται στη βάση του.

Στην Lucy, λοι­πόν, εδρά­ζε­ται το μεγα­λύ­τε­ρο δια­μά­ντι που παρα­τη­ρή­θη­κε ποτέ από άνθρω­πο. Φυσι­κά, δεν βρί­σκε­ται στην Γη, αλλά μακριά, στον Γαλα­ξία μας. Ίσως φανεί παρά­ξε­νο, όμως είναι το πτώ­μα του αστέ­ρα BMP 37093, ενός λευ­κού νάνου, που βρί­σκε­ται σε από­στα­ση 50 ετών φωτός από τη Γη, σε μια περιο­χή του ουρα­νού που ανή­κει στον αστε­ρι­σμό του Κενταύ­ρου. Πρό­κει­ται δηλα­δή για την «πεπιε­σμέ­νη», γερα­σμέ­νη καρ­διά ενός αστέ­ρα, που κάπο­τε ήταν λαμπρός σαν τον ήλιο μας και προς το τέλος της ζωής του, αφού χρη­σι­μο­ποί­η­σε όλα τα δια­θέ­σι­μα πυρη­νι­κά του καύ­σι­μα, άρχι­σε στα­δια­κά να σβή­νει και να συρ­ρι­κνώ­νε­ται.

Η Lucy βρί­σκε­ται σε από­στα­ση περί­που 50 ετών φωτός από τη Γη μας.

Ο λευ­κός αυτός παλ­λό­με­νος νάνος είναι ένα τερά­στιο κομ­μά­τι κρυ­σταλ­λι­κού άνθρα­κα στην καρ­διά του οποί­ου βρί­σκε­ται ένα πολύ­τι­μο δια­μά­ντι που ζυγί­ζει 10 δις-τρις-τρις (1034) καρά­τια. Η αξία του είναι πραγ­μα­τι­κά ανυ­πο­λό­γι­στη, αν σκε­φτού­με το γεγο­νός πως οι μεγα­λύ­τε­ροι πολύ­τι­μοι λίθοι που έχουν βρε­θεί μέχρι σήμε­ρα στην Γη, είναι το Δια­μά­ντι του Χρυ­σού Ιωβη­λαί­ου, 545 καρα­τί­ων, που ανα­κα­λύ­φθη­κε το 1985 στη Νότια Αφρι­κή και βρί­σκε­ται στο Βασι­λι­κό Παλά­τι της Ταϊ­λάν­δης και το Αστέ­ρι της Αφρι­κής, 530 καρα­τί­ων, το οποίο δωρή­θη­κε το 1905 στον Μονάρ­χη της Βρε­τα­νί­ας Έντουαρντ Ζ’ και απο­τε­λεί μέχρι σήμε­ρα μέρος των κοσμη­μά­των του Βρε­τα­νι­κού Στέμ­μα­τος.

H δια­μα­ντέ­νια καρ­διά της Lucy

Το γιγά­ντιο αυτό δια­μά­ντι δεν είναι παρά ένα μικρο­σκο­πι­κό — για τα κοσμο­λο­γι­κά δεδο­μέ­να- συμπα­γές ουρά­νιο σώμα, με διά­με­τρο της τάξης των 4.000 χιλιο­μέ­τρων, δηλα­δή περί τα ²⁄₃ της Γήι­νης δια­μέ­τρου ή — για να μπο­ρέ­σου­με να κάνου­με μια «αστρι­κή» σύγκρι­ση — μόλις τα 3/1000 της Ηλια­κής δια­μέ­τρου.  Αυτό σημαί­νει ότι η μάζα της Lucy, περί­που ίση με την Ηλια­κή, είναι συγκε­ντρω­μέ­νη σε μια πολύ μικρή κοσμι­κή μπά­λα. Είναι πλέ­ον πολύ αμυ­δρή, φωτο­βο­λώ­ντας μόνο με το 1/2000 της οπτι­κής λαμπρό­τη­τας του Ήλιου.

Η Lucy, όπως όλοι οι λευ­κοί νάνοι, πιθα­νό­τα­τα απο­τε­λεί­ται κυρί­ως από Άνθρα­κα και Οξυ­γό­νο, προ­ϊ­ό­ντα των θερ­μο­πυ­ρη­νι­κών αντι­δρά­σε­ων σύντη­ξης πυρή­νων ηλί­ου, που έλα­βαν χώρα στο παρελ­θόν. Περι­βάλ­λε­ται από μία πολύ λεπτή ατμό­σφαι­ρα από Υδρο­γό­νο και Ήλιο.

Από την δεκα­ε­τία του ’60 οι αστρο­νό­μοι υπο­ψιά­ζο­νταν ότι το εσω­τε­ρι­κό των λευ­κών νάνων απο­κτά κρυ­σταλ­λι­κή δομή, πράγ­μα που ο BMP 37093 φαί­νε­ται να επι­βε­βαιώ­νει.

Καθώς ένα αστέ­ρι όπως η Lucy ή ακό­μη ο ήλιος μας πεθαί­νει, ακτι­νο­βο­λεί στο διά­στη­μα ενέρ­γεια που δεν μπο­ρεί να ανα­πλη­ρώ­σει, καθώς τα καύ­σι­μά του έχουν κατα­να­λω­θεί. Έτσι, αργά αλλά στα­θε­ρά, κρυώ­νει. Ένα τέτοιο άστρο αρχί­ζει να πάλ­λε­ται όταν η θερ­μο­κρα­σία της επι­φά­νειας του πυρή­να του πέσει περί­που στους 12.000 βαθ­μούς Κέλ­βιν. 

H Lucy, λοι­πόν, πάλ­λε­ται σαν ένα γιγά­ντιο γκονγκ. Οι εσω­τε­ρι­κοί της παλ­μοί μοιά­ζουν με τα σει­σμι­κά κύμα­τα στο εσω­τε­ρι­κό της Γης. Οι Αστρο­νό­μοι κατά­φε­ραν να μετρή­σουν τους παλ­μούς αυτούς, όπως περί­που οι γεω­λό­γοι, με την χρή­ση σει­σμο­γρά­φων, μετρούν τους σει­σμούς στο γήι­νο εσω­τε­ρι­κό. Οι μετρή­σεις τους βοή­θη­σαν να εξε­ρευ­νή­σουν το κρυμ­μέ­νο εσω­τε­ρι­κό της Lucy, υπο­δει­κνύ­ο­ντας ότι είναι στε­ρε­ο­ποι­η­μέ­νο (κρυ­σταλ­λι­κό) έτσι ώστε να σχη­μα­τί­σει το μεγα­λύ­τε­ρο δια­μά­ντι του Γαλα­ξία.  

H Lucy δεν είναι ορα­τή στη Γη με γυμνό οφθαλ­μό. Μπο­ρεί να παρα­τη­ρη­θεί καλύ­τε­ρα από το Νότιο Ημι­σφαί­ριο από τον Μάρ­τιο ως τον Ιού­νιο. Οι αστρο­νό­μοι υπο­λο­γί­ζουν ότι σε 5 δισε­κα­τομ­μύ­ρια χρό­νια από σήμε­ρα, ο ήλιος μας, αφού δια­σχί­σει «γρή­γο­ρα» τον κλά­δο των Ερυ­θρών Γιγά­ντων, θα πεθά­νει, κατα­λή­γο­ντας σε έναν λευ­κό νάνο. Έπει­τα από περί­που 2 δισε­κα­τομ­μύ­ρια χρό­νια, ο ρευ­στός πυρή­νας του θα κρυ­σταλ­λω­θεί επί­σης, αφή­νο­ντας ένα τερά­στιο δια­μά­ντι, αμύ­θη­της αξί­ας, στο κέντρο του ηλια­κού μας συστή­μα­τος.