«Lucy», ένα διαμάντι στον ουρανό...

Διαβάζοντας πρώτη φορά για την Lucy, μου ήρθε στο νου το «Μαγικό Λυχνάρι του Αλαντίν», όπου το λυχνάρι έπρεπε να το πάρει κάποιος με αδαμάντινο χαρακτήρα και καθαρή ψυχή. Ίσως όχι και τόσο άτοπο, μιας και… τα μυστήρια του κόσμου μοιάζουν να συναντώνται στη βάση του.

Στην Lucy, λοιπόν, εδράζεται το μεγαλύτερο διαμάντι που παρατηρήθηκε ποτέ από άνθρωπο. Φυσικά, δεν βρίσκεται στην Γη, αλλά μακριά, στον Γαλαξία μας. Ίσως φανεί παράξενο, όμως είναι το πτώμα του αστέρα BMP 37093, ενός λευκού νάνου, που βρίσκεται σε απόσταση 50 ετών φωτός από τη Γη, σε μια περιοχή του ουρανού που ανήκει στον αστερισμό του Κενταύρου. Πρόκειται δηλαδή για την «πεπιεσμένη», γερασμένη καρδιά ενός αστέρα, που κάποτε ήταν λαμπρός σαν τον ήλιο μας και προς το τέλος της ζωής του, αφού χρησιμοποίησε όλα τα διαθέσιμα πυρηνικά του καύσιμα, άρχισε σταδιακά να σβήνει και να συρρικνώνεται.

Η Lucy βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50 ετών φωτός από τη Γη μας.

Ο λευκός αυτός παλλόμενος νάνος είναι ένα τεράστιο κομμάτι κρυσταλλικού άνθρακα στην καρδιά του οποίου βρίσκεται ένα πολύτιμο διαμάντι που ζυγίζει 10 δις-τρις-τρις (1034) καράτια. Η αξία του είναι πραγματικά ανυπολόγιστη, αν σκεφτούμε το γεγονός πως οι μεγαλύτεροι πολύτιμοι λίθοι που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα στην Γη, είναι το Διαμάντι του Χρυσού Ιωβηλαίου, 545 καρατίων, που ανακαλύφθηκε το 1985 στη Νότια Αφρική και βρίσκεται στο Βασιλικό Παλάτι της Ταϊλάνδης και το Αστέρι της Αφρικής, 530 καρατίων, το οποίο δωρήθηκε το 1905 στον Μονάρχη της Βρετανίας Έντουαρντ Ζ’ και αποτελεί μέχρι σήμερα μέρος των κοσμημάτων του Βρετανικού Στέμματος.

H διαμαντένια καρδιά της Lucy

Το γιγάντιο αυτό διαμάντι δεν είναι παρά ένα μικροσκοπικό — για τα κοσμολογικά δεδομένα- συμπαγές ουράνιο σώμα, με διάμετρο της τάξης των 4.000 χιλιομέτρων, δηλαδή περί τα ²⁄₃ της Γήινης διαμέτρου ή — για να μπορέσουμε να κάνουμε μια «αστρική» σύγκριση — μόλις τα 3/1000 της Ηλιακής διαμέτρου.  Αυτό σημαίνει ότι η μάζα της Lucy, περίπου ίση με την Ηλιακή, είναι συγκεντρωμένη σε μια πολύ μικρή κοσμική μπάλα. Είναι πλέον πολύ αμυδρή, φωτοβολώντας μόνο με το 1/2000 της οπτικής λαμπρότητας του Ήλιου.

Η Lucy, όπως όλοι οι λευκοί νάνοι, πιθανότατα αποτελείται κυρίως από Άνθρακα και Οξυγόνο, προϊόντα των θερμοπυρηνικών αντιδράσεων σύντηξης πυρήνων ηλίου, που έλαβαν χώρα στο παρελθόν. Περιβάλλεται από μία πολύ λεπτή ατμόσφαιρα από Υδρογόνο και Ήλιο.

Από την δεκαετία του ’60 οι αστρονόμοι υποψιάζονταν ότι το εσωτερικό των λευκών νάνων αποκτά κρυσταλλική δομή, πράγμα που ο BMP 37093 φαίνεται να επιβεβαιώνει.

Καθώς ένα αστέρι όπως η Lucy ή ακόμη ο ήλιος μας πεθαίνει, ακτινοβολεί στο διάστημα ενέργεια που δεν μπορεί να αναπληρώσει, καθώς τα καύσιμά του έχουν καταναλωθεί. Έτσι, αργά αλλά σταθερά, κρυώνει. Ένα τέτοιο άστρο αρχίζει να πάλλεται όταν η θερμοκρασία της επιφάνειας του πυρήνα του πέσει περίπου στους 12.000 βαθμούς Κέλβιν. 

H Lucy, λοιπόν, πάλλεται σαν ένα γιγάντιο γκονγκ. Οι εσωτερικοί της παλμοί μοιάζουν με τα σεισμικά κύματα στο εσωτερικό της Γης. Οι Αστρονόμοι κατάφεραν να μετρήσουν τους παλμούς αυτούς, όπως περίπου οι γεωλόγοι, με την χρήση σεισμογράφων, μετρούν τους σεισμούς στο γήινο εσωτερικό. Οι μετρήσεις τους βοήθησαν να εξερευνήσουν το κρυμμένο εσωτερικό της Lucy, υποδεικνύοντας ότι είναι στερεοποιημένο (κρυσταλλικό) έτσι ώστε να σχηματίσει το μεγαλύτερο διαμάντι του Γαλαξία.  

H Lucy δεν είναι ορατή στη Γη με γυμνό οφθαλμό. Μπορεί να παρατηρηθεί καλύτερα από το Νότιο Ημισφαίριο από τον Μάρτιο ως τον Ιούνιο. Οι αστρονόμοι υπολογίζουν ότι σε 5 δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα, ο ήλιος μας, αφού διασχίσει «γρήγορα» τον κλάδο των Ερυθρών Γιγάντων, θα πεθάνει, καταλήγοντας σε έναν λευκό νάνο. Έπειτα από περίπου 2 δισεκατομμύρια χρόνια, ο ρευστός πυρήνας του θα κρυσταλλωθεί επίσης, αφήνοντας ένα τεράστιο διαμάντι, αμύθητης αξίας, στο κέντρο του ηλιακού μας συστήματος.