Ο Περιοδικός Πίνακας των στοιχείων

Μέχρι το 1700 μ.Χ. ο άνθρωπος είχε ανακαλύψει μόνο 15 χημικά στοιχεία. Την εποχή εκείνη βέβαια δεν υπήρχε ανάγκη να τοποθετηθούν τα στοιχεία αυτά σε ομάδες. Ήταν τόσο λίγα! Όμως το 1860 μ.Χ. ο άνθρωπος, είχε ανακαλύψει περίπου 60 στοιχεία.

Τότε ήταν που γεννήθηκε η ανάγκη της ταξινόμησης των χημικών στοιχείων και μαζί της ο Περιοδικός Πίνακας.

ΨΗΦΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ

Ψηφιακό Βιβλίο: Ο Περιοδικός Πίνακας

Ο Θαυμαστός κόσμος της χημείας: Περιοδικός Πίνακας

ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ποια ήταν τα βήματα που οδήγησαν στη δημιουργία του Περιοδικού Πίνακα;

Σημαντικοί Χημικοί του 19^ου αιώνα διαπίστωσαν ότι υπήρχαν στοιχεία με παρόμοιες φυσικές και χημικές ιδιότητες και προσπάθησαν να τα κατατάξουν ή να τα ομαδοποιήσουν. Η κατάταξη των στοιχείων σε ένα πίνακα θα βοηθούσε τους χημικούς αλλά και τους μαθητές τους στη μελέτη τους.

Πρώτη σημαντική προσπάθεια κατάταξης των στοιχείων σε ένα πίνακα θεωρείται η προσπάθεια του ‘Αγγλου Νιούλαντς που δημιούργησε ένα πίνακα των Χημικών στοιχείων εμπνευσμένος από τις μουσικές οκτάβες. Σημαντική είναι και η προσφορά του Γερμανού Μέγερ. Πατέρας όμως του σύγχρονου περιοδικού πίνακα δίκαια θεωρείται ο Ρώσος Χημικός Ντιμίτρι Ιβάνοβιτς Μεντελέγιεφ.

Ο Μεντελέγιεφ κατέταξε τα περίπου 60 στοιχεία που γνώριζε την εποχή εκείνη με βάση το βάρος των ατόμων τους σε έναν πίνακα σαν τον παρακάτω. Αν δεν ήξερε κάποιο στοιχείο, άφηνε την θέση του κενή αφού “έπρεπε να υπάρχει”. Το γεγονός αυτό σύντομα αποδείχτηκε πολύ χρήσιμο διότι ώθησε τους Χημικούς να συμπληρώσουν τα “κενά”, δηλ. να ανακαλύψουν τα χημικά στοιχεία που δεν γνώριζαν.

Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Ένας σύγχρονος Περιοδικόs Πίνακα αποτελείται από 7 οριζόντιες σειρές που ονομάζονται περίοδοι και αριθμούνται από 1 έως 7. Τα στοιχεία τοποθετούνται κατά αύξοντα ατομικό αριθμό. Έτσι, διαπιστώνεται εύκολα ο νόμος της περιοδικότητας.

Η ταξινόμηση αυτή έχει ως αποτέλεσμα στοιχεία με παρόμοιες ιδιότητες να τοποθετούνται στην ίδια κατακόρυφη στήλη. Οι στήλες ονομάζονται ομάδες. Yπάρχουν 18 ομάδες και αριθμούνται απο 1 έως 18. Έτσι, για παράδειγμα το Li (Z=3) είναι εύτηκτο και αντιδρά έντονα με το νερό. Από κάτω του, στην ίδια, ομάδα είναι το Na (Ζ=11) και το Κ (Ζ=19) με τις ίδιες περίπου ιδιότητες.

Οι πιο δημοφιλείς ομάδες του Περιοδικού Πίνακα είναι γνωστές με χαρακτηριστικά ονόματα. Η 1^η είναι η ομάδα των αλκαλίων, η 2^η ομάδα των αλκαλικών γαιών, η 17^η των αλογόνων και η 18^η η ομάδα των ευγενών αερίων.

ΒΙΝΤΕΟ

• Ο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ & Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

Όλοι γνωρίζουμε την όψη ενός περιοδικού πίνακα και τον έχουμε δει ουκ ολίγες φορές να κοσμεί τους τοίχους εργαστηρίων μέχρι και σχολικών αιθουσών. Σε αυτό το βίντεο ο Mad Sci­en­tist μας εξηγεί τι είναι αυτός ο πίνακας και πως καταλήξαμε στην παρούσα μορφή του.

• ΓΙΑΤΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΛΑΤΡΕΨΕ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟ;

Ιδού μια εφαρμογή του Περιοδικού Πίνακα, που μάλλον δε σου περνάει από το μυαλό! Ποιες είναι οι ιδιότητες του χρυσού που τον κάνουν μοναδικό και πώς μπορούμε, με τη βοήθεια του ΠΠ να αναδείξουμε αυτή του τη μοναδικότητα μεταξύ των υπόλοιπων χημικών στοιχείων;

χρησιμοι συνδεσμοι