Η Βιογραφία της πιο διάσημης εξίσωσης στον κόσμο

Η ται­νία — ντο­κι­μα­ντέρ που παρου­σιά­ζε­ται εδώ, βασί­ζε­ται στο βιβλίο του David Bodanis «Ε=mc²: A Biography of the World’s Most Famous Equation».

Οι περισ­σό­τε­ροι άνθρω­ποι γνω­ρί­ζουν ότι η περί­φη­μη εξί­σω­ση του Αϊν­στάιν που συν­δέ­ει τη μάζα με την ενέρ­γεια είναι σημα­ντι­κή αλλά συνή­θως δεν γνω­ρί­ζουν το λόγο. Το βιβλίο επι­χει­ρεί μια προ­σέγ­γι­ση της εξί­σω­σης αυτής που επι­κε­ντρώ­νε­ται όχι στη βιο­γρα­φία του εμπνευ­στή της αλλά στη βιο­γρα­φία της ίδιας της εξί­σω­σης.

Ο David Bodanis παρα­κο­λου­θεί τους «προ­γό­νους» της εξί­σω­σης, τα τρία συστα­τι­κά της στοι­χεία – Ε, m και c – πριν να κατα­λή­ξουν μαζί, στην εξί­σω­ση του Albert Einstein στη Βέρ­νη το 1905. Από εκεί­νο το σημείο και μετά ακο­λου­θεί την πορεία της εξί­σω­σης στον 20^o αιώ­να, εστιά­ζο­ντας στους ανθρώ­πους που συνέ­χι­σαν το έργο του Einstein, διε­ρευ­νώ­ντας τις συνέ­πειες που απορ­ρέ­ουν από αυτό. Δίχως την εξί­σω­ση αυτή, για παρά­δειγ­μα, δεν θα είχε κατα­σκευα­στεί η ατο­μι­κή βόμ­βα, το λέι­ζερ, το ίντερ­νετ και δεν θα είχε ανα­πτυ­χθεί η επι­στή­μη των μελα­νών οπών.

Στην ιστο­ρι­κή δια­δρο­μή που μας παρα­σύ­ρει το βιβλίο βρί­σκου­με — μαζί με τον Albert — τους γνω­στούς και άγνω­στους σκα­πα­νείς των σημα­ντι­κών φυσι­κών εννοιών της Ενέρ­γειας, της μάζας και της ταχύ­τη­τας, σε μια αλλη­λου­χία ιστο­ριών που περιέ­χουν πάθος, αγά­πη, εκδί­κη­ση και επι­στη­μο­νι­κές ανα­κα­λύ­ψεις. Συνα­ντά­με τον Michael Faraday, ένα φτω­χό αγό­ρι που ανα­ζη­τού­σε απελ­πι­σμέ­να έναν μέντο­ρα να τον οδη­γή­σει σε μια καλύ­τε­ρη ζωή και την Emilie du Châtelet, μία γυναί­κα παγι­δευ­μέ­νη σε λάθος αιώ­να, στην προ­σπά­θειά της να περι­χα­ρά­ξει έναν προ­σω­πι­κό χώρο στον οποίο δεν θα τη λοι­δο­ρού­σαν επει­δή χρη­σι­μο­ποιού­σε το μυα­λό της. Τον Antoine-Laurent de Lavoisier, έναν μιση­τό φοροει­σπρά­κτο­ρα στο Παρί­σι των τελών του 17^ου αιώ­να, που αφιέ­ρω­νε τον ελεύ­θε­ρο χρό­νο του στην επι­στη­μο­νι­κή έρευ­να με αξιο­ζή­λευ­τη προ­σή­λω­ση στην ακρί­βεια των πει­ρα­μα­τι­κών δια­δι­κα­σιών και των μετρή­σε­ων. Τον James Clerk Maxwell, άρχο­ντα του Ηλε­κτρο­μα­γνη­τι­σμού, που έδω­σε πνοή στο διαι­σθη­τι­κό όρα­μα του Faraday δημιουρ­γώ­ντας το απα­ραί­τη­το μαθη­μα­τι­κό πλαί­σιο. Την ντρο­πα­λή Elise Meitner που στα εικο­σιο­κτώ της χρό­νια πήγε στο Βερο­λί­νο να εργα­στεί στον νεο­γέν­νη­το τότε τομέα της φυσι­κής, τη ραδιε­νέρ­γεια, παρό­λο που τα γερ­μα­νι­κά Πανε­πι­στή­μια δεν προ­σλάμ­βα­ναν γυναί­κες. Επί­σης τον Knut Haukelid και μια ομά­δα νεα­ρών Νορ­βη­γών συνα­δέλ­φων του που ανα­γκά­στη­καν να στρα­φούν ενα­ντί­ον των συμπα­τριω­τών τους για να απο­τρέ­ψουν τη ναζι­στι­κή απει­λή. Τη Cecilia Payne, μια αγγλί­δα που είδε την καριέ­ρα της να κατα­στρέ­φε­ται επει­δή τόλ­μη­σε να ρίξει μια τολ­μη­ρή ματιά στη μοί­ρα του ήλιου έπει­τα από 6 δισε­κα­τομ­μύ­ρια χρό­νια. Τον Subrahmanyan Chandrasekhar, έναν νεα­ρό Βραχ­μά­νο, που ανα­κά­λυ­ψε κάτι ακό­μα πιο φοβε­ρό, στην απο­πνι­κτι­κή ζέστη της Αρα­βι­κής Θάλασ­σας στα μέσα του καλο­και­ριού. Μέσα από όλες τις ιστο­ρί­ες των ανθρώ­πων αυτών — καθώς και τα επι­τεύγ­μα­τα των Newton, τον Heisenberg και άλλων ερευ­νη­τών που παρου­σιά­ζο­νται — γίνε­ται σαφής η σημα­σία κάθε μέρους της εξί­σω­σης.

(Το υλι­κό της ανάρ­τη­σης αντλή­θη­κε από τον ιστό­το­πο του συγ­γρα­φέα.)