Max Planck: ο απρόθυμος επαναστάτης και η γέννηση του quantum

Η «σύγκρου­ση» με τους Ναζί

28 Ιου­λί­ου 1931 Max Planck (1858−1947), German physicist. (James) Ramsay MacDonald (1866−1937), Prime Minister. Albert Einstein (1879−1955), Physicist. Hermann Dietrich (1879−1954), German Finance Minister. Hermann Schmitz (1881−1960), German industrialist. Julius Curtius (1877−1948), German Foreign Minister.

Μέχρι τη συντα­ξιο­δό­τη­σή του ο Πλανκ είχε γίνει η κορυ­φαία φιγού­ρα στη γερ­μα­νι­κή επι­στή­μη κι επρό­κει­το να δια­δρα­μα­τί­σει καθο­ρι­στι­κό ρόλο στις σχέ­σεις της με τους Ναζί. Αρχι­κά η στά­ση του ήταν αυτή της συνε­τούς συνερ­γα­σί­ας με πρω­ταρ­χι­κό στό­χο τη δια­τή­ρη­ση της ακε­ραιό­τη­τας της γερ­μα­νι­κής επι­στή­μης και την απο­τρο­πή της διε­θνούς γελοιο­ποί­η­σης. Αν και δεν τοπο­θε­τή­θη­κε δημό­σια ενά­ντια στην παρε­νό­χλη­ση Εβραί­ων επι­στη­μό­νων, θεω­ρώ­ντας τέτοιες βαρ­βα­ρό­τη­τες ως προ­σω­ρι­νή τρέ­λα, το 1933 έθε­σε το ζήτη­μα αυτό στον ίδιο τον Χίτλερ, επι­ση­μαί­νο­ντας πως ο φυλε­τι­κός νόμος του 1933, που απα­γό­ρευε στους Εβραί­ους να κατέ­χουν κυβερ­νη­τι­κές θέσεις, θα έθε­τε σε κίν­δυ­νο την υπε­ρο­χή της Γερ­μα­νι­κής επι­στή­μης. Ανα­φέ­ρε­ται πως ο Χίτλερ εξέ­φρα­σε την πρό­θε­σή του να προ­χω­ρή­σει χωρίς την επι­στή­μη για λίγα χρό­νια.

O Max Planck σε μεγά­λη ηλι­κία.

Ο Planck δεν κατά­φε­ρε να προ­στα­τεύ­σει τους θεσμούς της γερ­μα­νι­κής επι­στή­μης αφού το 1939 η προ­ε­δρία της Ακα­δη­μί­ας πήγε σε ένα μέλος του ναζι­στι­κού κόμ­μα­τος, τον Τ. Vahlen, που δεν έχα­σε χρό­νο να τη μετα­τρέ­ψει σε όργα­νο του κόμ­μα­τος. Ο Planck δεν μπό­ρε­σε να μεί­νει αδιά­φο­ρος στην «εισβο­λή» των ναζί στον ακα­δη­μαϊ­κό χώρο και ιδιαί­τε­ρα στην προ­σπά­θεια ναζι­στών συνα­δέλ­φων του όπως του Johannes Nikolaus Stark (του γνω­στού από το ομώ­νυ­μο φαι­νό­με­νο) να επα­νι­δρύ­σουν τη φυσι­κή σε φυλε­τι­κές βάσεις και να θεμε­λιώ­σουν τη Φυσι­κή των Αρεί­ων. Ο Stark κατη­γό­ρη­σε τον Planck, τον Sommerfeld και τον Heisenberg ως «λευ­κούς Εβραί­ους» διό­τι δίδα­σκαν τυπι­κές εβραϊ­κές θεω­ρί­ες όπως τη θεω­ρία της σχε­τι­κό­τη­τας. Υπο­κι­νή­θη­κε μάλι­στα και σχε­τι­κή έρευ­να από το αρμό­διο «ναζι­στι­κό γρα­φείο για την επι­στή­μη» το οποίο μελέ­τη­σε σε «βάθος» την κατα­γω­γή του Planck και απέ­δει­ξε ότι ήταν Εβραί­ος κατά το ¹⁄₁₆!

Μετά τον δεύ­τε­ρο παγκό­σμιο πόλε­μο η γερ­μα­νι­κή κυβέρ­νη­ση ίδρυ­σε προς τιμήν του το Ίδρυ­μα (ή Εται­ρεία) Max Planck το οποίο καλύ­πτει ένα ευρύ φάσμα επι­στη­μών και θεω­ρεί­ται ένα από τα σημα­ντι­κό­τε­ρα ερευ­νη­τι­κά ιδρύ­μα­τα στον κόσμο με 17 βρα­βεία Nobel στο ενερ­γη­τι­κό του.

Πέθα­νε στο Göttingen στις 4 Οκτω­βρί­ου, 1947.

Βιβλιο­γρα­φία — Ιστο­γρα­φία

1. ΤΡΑΧΑΝΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ, Μεγά­λη επι­στή­μη — ενδια­φέ­ρου­σες ζωές: Οι πρω­τα­γω­νι­στές της κβα­ντι­κής επα­νά­στα­σης, Πανε­πι­στη­μια­κές Εκδρό­σεις Κρή­της, Ηρά­κλειο, 2014.
2. SEGRE EMILIO, Ιστο­ρία της Φυσι­κής τ. Β — Από τις ακτί­νες Χ έως τα κουάρκ, Δίαυ­λος, Αθή­να, 1997.
3. HEILBRON J. L., The dilemmas of an upright man: Max Planck as a spokesman for german science, Univercity of California Press, California, 1986.
4. STONE A. DOUGLAS, Einstein and the quantum-The quest of the valiant Swabian, Princeton University Press, Princeton & Oxford, 2013.
5. MONTWILL ALEX, BRESLIN ANN, The quantum adventure — Does God play dice?, Imperial College Press, London, 2012.
6. KUHN THOMAS S., Black-body theory and the quantum discontinuity, 1894–1912, The University of Chigago Press, Chicago & London, 1987.
7. STEWART SEAN M., JOHNSON BARRY R., Blackbody radiation — A history of thermal radiation computational aids and numerical methods, CRC Press, New York, 2017.
8. JOHN DAINTITH, Biographical Encyclopedia of Scientists (Third Edition), CRC Press, Boca Raton, 2009.
9. LEITER DARRYL , LEITER SHARON , Notable Scientists: A to Z of physicists, Facts On File, New York, 2003.
10. https://web.archive.org/web/20080512151051/http://physics.nobel.brainparad.com/max_karl_ernst_ludwig_planck.html
11. https://physicsworld.com/a/max-planck-the-reluctant-revolutionary/