Πώς μια αγέλη λύκων μπορεί να αλλάξει τα ποτάμια

Ισορ­ρο­πία στα βιο­λο­γι­κά συστή­μα­τα

Θα μπο­ρού­σε μια αγέ­λη λύκων να αλλά­ξει τη μορ­φή ενός οικο­συ­στή­μα­τος; Έναυ­σμα προ­βλη­μα­τι­σμού κι ένας ακό­μη τρό­πος να προ­σεγ­γί­σει κάποιος την έννοια της ισορ­ρο­πί­ας στα βιο­λο­γι­κά συστή­μα­τα, στα πλαί­σια του μαθή­μα­τος της βιο­λο­γί­ας του Γυμνα­σί­ου.

Ένα μεγά­λο «οικο­λο­γι­κό» πεί­ρα­μα

H ιστο­ρία που ακο­λου­θεί είναι πραγ­μα­τι­κή και μας βοη­θά να κατα­νο­ή­σου­με τι σημαί­νει ένα οικο­σύ­στη­μα και για­τί η απώ­λεια ενός κρί­κου της αλυ­σί­δας μπο­ρεί να έχει συνέ­πειες για όλους μας. Με λίγα λόγια, για­τί μπο­ρεί να μας αφο­ρά η εξα­φά­νι­ση ενός είδους. Πρό­κει­ται για ένα μεγά­λο «οικο­λο­γι­κό» πεί­ρα­μα ‑έτσι το χαρα­κτή­ρι­σε ο William Ripple, καθη­γη­τής Oικο­λο­γί­ας στο πανε­πι­στή­μιο του Όρε­γκον- που πραγ­μα­το­ποιεί­ται στο Yellowstone των ΗΠΑ. Στο εθνι­κό πάρ­κο, ο τελευ­ταί­ος λύκος σκο­τώ­θη­κε το 1926. Οι επι­στή­μο­νες, παρα­τη­ρώ­ντας τις αλλα­γές που προ­κλή­θη­καν στη συνέ­χεια, απο­φά­σι­σαν να μετα­φέ­ρουν στο Yellowstone μερι­κές δεκά­δες γκρι λύκους από τον Κανα­δά. Η επα­νε­γκα­τά­στα­ση είχε εντυ­πω­σια­κά απο­τε­λέ­σμα­τα — ακό­μη και αλλα­γή της κοί­της των ποτα­μών!

Ας πάρου­με τα πράγ­μα­τα από την αρχή…

Οταν χάθη­καν οι λύκοι, αυξή­θη­κε δρα­μα­τι­κά ο αριθ­μός των μεγά­λων ελα­φιών — ήταν φυσι­κό, καθώς έλει­παν οι «θηρευ­τές» τους. Τα ελά­φια, με τη σει­ρά τους, σχε­δόν εξα­φά­νι­σαν τη βλά­στη­ση — για­τί αυτή είναι η τρο­φή τους. 

Οι πρώ­τες αλλα­γές

Με την παρου­σία των πρώ­των 14 λύκων, άρχι­σε να μειώ­νε­ται ο αριθ­μός των ελα­φιών. Το πιο σημα­ντι­κό όμως ήταν ότι άλλα­ξε ριζι­κά η συμπε­ρι­φο­ρά τους: απέ­φευ­γαν τις κοι­λά­δες και τα φαράγ­για (τα μέρη δηλα­δή όπου κιν­δύ­νευαν να παγι­δευ­τούν από τους θηρευ­τές τους). Η βλά­στη­ση στις περιο­χές αυτές ανα­γεν­νή­θη­κε — σε μερι­κά σημεία το ύψος των δέντρων πεντα­πλα­σιά­στη­κε μέσα σε έξι χρό­νια.

Οι γυμνές πλα­γιές των κοι­λά­δων γρή­γο­ρα καλύ­φτη­καν από δάση λεύ­κας, ιτιάς και γηγε­νούς κίτρι­νου ιβί­σκου. Και μόλις έγι­νε αυτό, αυξή­θη­κε σημα­ντι­κά ο αριθ­μός των που­λιών. Το ίδιο συνέ­βη και με τους κάστο­ρες — που τρέ­φο­νται από δέντρα.

Τα τρω­κτι­κά αυτά, όπως και οι λύκοι, χαρα­κτη­ρί­ζο­νται «μηχα­νι­κοί του οικο­συ­στή­μα­τος» διό­τι δημιουρ­γούν φωλιές για να φιλο­ξε­νη­θούν άλλα είδη. Τα φράγ­μα­τα που έχτι­σαν οι κάστο­ρες στα ποτά­μια του Yellowstone στέ­γα­σαν βίδρες, μοσχο­πό­ντι­κες, πάπιες, ψάρια, ερπε­τά και αμφί­βια.

Παράλ­λη­λα οι αρκού­δες (που συνέ­βα­λαν με τη σει­ρά τους στη μεί­ω­ση του πλη­θυ­σμού των ελα­φιών) πλή­θυ­ναν επει­δή υπήρ­χαν περισ­σό­τε­ρα μού­ρα στα θάμνους που ξανα­φύ­τρω­σαν.

Μετα­μόρ­φω­ση της γεω­μορ­φο­λο­γί­ας του πάρ­κου

Συγκλο­νι­στι­κό είναι το γεγο­νός πως η παρου­σία των λύκων άλλα­ξε και τη γεω­μορ­φο­λο­γία του πάρ­κου, κυρί­ως τα ποτά­μια. Πώς έγι­νε αυτό; Τα ανα­νε­ω­μέ­να δάση με το ριζι­κό τους σύστη­μα στα­θε­ρο­ποί­η­σαν το έδα­φος στις όχθες. Ετσι σχη­μα­τί­στη­καν λιγό­τε­ροι μαί­αν­δροι, η διά­βρω­ση μειώ­θη­κε, τα ρυά­κια στέ­νε­ψαν, δημιουρ­γή­θη­καν περισ­σό­τε­ρες μικρές λίμνες — ιδα­νι­κά κατα­φύ­για της άγριας φύσης.

Και να σκε­φτεί κανείς ότι αυτές οι αλλα­γές ξεκί­νη­σαν από 45 «μέτοι­κους» λύκους σε μια έκτα­ση 8.987 τετρα­γω­νι­κών χιλιο­μέ­τρων! 

Ολα αυτά τα θαυ­μα­στά έχουν κατα­γρα­φεί σε ένα ντο­κι­μα­ντέρ 4 λεπτών και 34 δευ­τε­ρο­λέ­πτων με τον τίτλο «Πώς οι λύκοι αλλά­ζουν τα ποτά­μια», το οποίο μέχρι στιγ­μής έχουν παρα­κο­λου­θή­σει στο Youtube περισ­σό­τε­ροι από 4.200.000 θεα­τές. Είναι δημιουρ­γία της οργά­νω­σης Sustainable man και η αφή­γη­ση είναι του Αγγλου συγ­γρα­φέα George Monbiot (που είναι γνω­στός για την περι­βαλ­λο­ντι­κή δρά­ση του). 

Πηγή

In the Valley of the Wolves

IntroductionIn 1995, the first gray wolves were transported from Alberta, Canada to Yellowstone National Park, to repopulate the sprawling landscape with the species, absent for more than 70 years. The following year, a second wave of wolves was brought to the park from British Columbia, Canada; five of them were released together, and they were named the Druid Peak pack. Since the arrival of those first immigrants, wolves have thrived in Yellowstone — and none more dramatically than the Druids.

The epic history of the Druids, one of more than a dozen packs now occupying the 2.2 million acres of Yellowstone, is documented in NATURE’s In the Valley of the Wolves, was produced and shot in High Definition by Emmy-award winning filmmaker Bob Landis. On the Web site for In the Valley of the Wolves, you’ll learn how the successful reintroduction of Yellowstone’s apex predator has changed the entire ecosystem of the park, and about the threats that these majestic animals continue to face on their road to recovery.

Πηγή